Als je een verplichting van de bijstand (Particpatiewet) niet nakomt, dan kan (en soms moet) de gemeente maatregelen nemen. Dit kan een boete zijn of een korting van de uitkering zijn. Dat betekent dan dat je bijvoorbeeld een maand geen uitkering krijgt (of veel minder uitkering).

Verplichtingen met een bijstandsuitkering

Als je bijvoorbeeld de inlichtingenplicht hebt geschonden, en je hebt daardoor te veel uitkering ontvangen, dan moet de gemeente meestal een boete opleggen (artikel 17 en 18a Participatiewet). Als je andere verplichtingen schendt, zoals het op tijd komen bij een afspraak bij de werkcoach van de gemeente, dan kan de gemeente een maatregel opleggen, zoals het korten van je uitkering.

Er zijn geüniformeerde verplichtingen (artikel 18, vierde lid, van de Pw) en er zijn niet-geüniformeerde verplichtingen (bijvoorbeeld artikel 18, tweede lid, Pw). Bij die laatste categorie moet de gemeente in een gemeentelijke verordening vastleggen welke maatregel ze opleggen bij welke overtreding.

Boete of maatregel terecht?

Als je te maken krijgt met een boete of maatregel, is het eerst van belang om te kijken of die wel terecht wordt opgelegd of niet. Het is (gelukkig) niet zo dat de gemeente jou zomaar allerlei opdrachten kan geven, die je moet uitvoeren. Bovendien kunnen er soms goede redenen zijn om een bepaalde regel niet te volgen. Neem daarom contact met ons op als er onterecht een boete of maatregel (verlaging van de uitkering) wordt opgelegd!

Bijzondere omstandigheden

Ook als de boete of de maatregel volgens de wet terecht is opgelegd, zijn er mogelijkheden om hieronder uit te komen. De gemeente moet namelijk rekening houden met bijzondere omstandigheden, als daarvoor 'dringende redenen' zijn. Helaas is dat criterium heel streng en wordt niet snel dringende redenen aangenomen. Bij het opleggen van boetes moet wel rekening worden gehouden met financiële omstandigheden, zie hiervoor het blogbericht over boetes. Financiële omstandigheden zijn meestal geen reden om helemaal geen boete op te leggen, hooguit wordt de boete lager.

Als de gemeente jouw bijstandsuitkering wil korten (tijdelijk verlagen), kunnen financiële problemen (geldtekort) wel een reden zijn om geen maatregel te krijgen. Volgens de hoogste rechter moet de gemeente namelijk bij maatregelen (anders dan bij boetes) meer rekening houden met de persoonlijk omstandigheden. Dit staat in een uitspraak van 28 juli 2020:

Uit de wetsgeschiedenis volgt dat de invulling van het begrip dringende redenen gelet op bijzondere omstandigheden in het tiende lid van artikel 18 van de PW niet beperkt is tot de onaanvaardbaarheid van de gevolgen die een maatregel heeft voor de betrokkene gelet op diens persoonlijke omstandigheden, maar dat deze invulling ruimer is en mede een beoordeling omvat van de omstandigheden, de mogelijkheden en middelen van betrokkene. Deze invulling volgt ook uit het door de wetgever uitdrukkelijk voorgestane individualiseringsbeginsel bij een op te leggen maatregel. Dit betekent dat het begrip dringende redenen in overeenstemming met de wetsgeschiedenis van deze bepaling, anders en ruimer moet worden opgevat dan het begrip dringende redenen zoals tot uitdrukking komt in de vaste rechtspraak over toepassing van bijvoorbeeld artikel 18a, zevende lid, en artikel 58, achtste lid, van de PW. Daarbij heeft het college, anders dan bij toepassing van de zojuist genoemde bepalingen, beoordelingsvrijheid ten aanzien van de vraag of, gelet op bijzondere omstandigheden, van dringende redenen sprake is.

In dit geval ging het om een meneer die ruzie had met zijn werkcoach. Daarom is hij niet op een afspraak verschenen. Dat was geen goede reden, vond de rechter, en daarom mocht de gemeente op zich een maatregel opleggen. De rechter vond echter dat de gemeente niet voldoende rekening had gehouden met de financiële problemen van de betrokkene. Hij had al eerder een korting op de uitkering gekregen, waardoor hij zijn huur niet kon betalen en zijn huis uit werd gezet. Nog meer korting zou hem nog meer in de problemen brengen. Ondanks dat het strikt genomen zijn eigen schuld was dat hij een maatregel zou krijgen, had de gemeente hier toch rekening mee moeten houden.

Problemen met de gemeente?

Als je in de problemen komt met de gemeente, neem dan gerust vrijblijvend contact op. Wij kijken dan graag met je mee of we het kunnen oplossen of terugdraaien. Vaak hoef je hiervoor uiteindelijk niets te betalen. Hoe dat zit, vind je hier.